Haber Sol muharriri Fatih Yaşlı, bugünkü “Çürümenin ekonomi-politiği” başlıklı köşe yazısında, “Türkiye kapitalizminin bekası, halkın daha fazla yoksullaştırılmasından, bu yoksulluğun yönetilebilmesi için de daha fazla çürümeden geçmektedir” dedi.
Fatih Yaşlı köşesinde su kelamlara yer verdi;
“Eğer biyolojiden bahsetmiyorsak “çürüme” bilimsel bir kavram değildir; fakat yeniden de onu bir metafor olarak kullanıp içinden geçtiğimiz periyodu bir “çürüme dönemi” olarak isimlendirmek, olan biteni “çürüme” başlığında pahalandırmak hiç de yanlış olmayacaktır
8 yaşındaki bir kız çocuğunun kim tarafından ve neden öldürüldüğünü elli günün sonunda hala bilmiyor oluşumuz, iki genç kızı birisini başını kesecek biçimde öldüren ve sonra intihar eden meczuplukla ilgili öğrendiklerimiz, gençlik ortasında süratle yayılan uyuşturucu alışkanlığı, mafyalaşmanın ve çeteleşmenin boyutu, kabahat oranlarındaki, cinayet oranlarındaki ve intihar oranlarındaki artış, rüşvet, yolsuzluk, kayırmacılık, şiddet…
Tüm bunların hepsini “çürüme fenomenleri” olarak bir “çürüme tablosu”nun içerisine yerleştirebilir ve o tabloya bakarak karşımızda tekil, münferit hadiselerin değil yapısal bir sorunun olduğunu görebiliriz, bu yapısal sıkıntının gerisinde ise ülkenin içinde bulunduğu ekonomik, politik ve toplumsal şartlar bulunmaktadır. Yani çürümenin bir ekonomi-politiği vardır ve çürümeden çıkışın yolu “çürümenin ekonomi-politiği”ni anlamaktan geçmektedir.
Erdoğan Türkiye iktisadının bütün istikrarlarını “nas” ismi altında bozduktan sonra çıkışı tekrar “rasyonel” siyasetlere dönüşte görmüş ve 14-28 Mayıs seçimleri sonrası iktisat idaresini bir defa daha Mehmet Şimşek’e emanet etmiş, o da klasik “acı reçete”ye dayalı programını süratli bir halde yürürlüğe sokmuştu hatırlayacağınız üzere.
Peki nedir acı reçete, kimlere içirilir, anlatalım çabucak.
Neoliberal iktisatçılar için “fiyatlar genel seviyesindeki artış”, yani enflasyon, her vakit talep kaynaklıdır ve enflasyonla gayretin yolu her vakit talebin düşmesinden, aşağıya çekilmesinden geçmektedir.
Peki talep nasıl düşürülecektir?
Bunun için halkın reel/gerçek alım gücünün düşürülmesi, yani halkın gelirlerindeki artışın enflasyondaki artışın altında kalması gerekir; böylelikle halk daha az tüketecek ve bu da talebi düşürecek, talepteki düşüş ise beraberinde enflasyondaki düşüşü getirecektir.
İşte tam olarak burada sınıfsal bir tercih devreye girmiştir; zira alım gücü düşürülenler toplumun emek gücüyle, fiyatla geçinen, fakir kesitleridir. Üst gelir kümelerinin talebe olan tesiri, onların alım gücünün düşürülmesi akla dahi gelmez. “Enflasyonla mücadele”nin faturası geniş halk kesitlerinin sırtına yüklenir, yoksulluk ve işsizlik daha da derinleştirilir ve böylelikle gelir dağılımı da alt üst olur.
Bugün Türkiye’de halk, iktidarın iktisat siyasetleri aracılığıyla ve “enflasyonla mücadele” ismi altında planlı, programlı bir halde fakirleştirilmektedir yani, problem yeteneksizlik, beceriksizlik vs. değildir hiçbir biçimde.
Üstelik bu yoksulluğu bir halde telafi edebilecek toplumsal devlet sistemleri da mevcut değildir Türkiye’de; yoksulluğun idaresi iktidar belediyelerine ve onlarla işbirliği içerisindeki tarikat ve cemaatlere devredilmiştir büyük ölçüde ve bu da toplumsal devlet değil sadaka devleti manasına gelmektedir.
Ancak içinde bulunduğumuz durum yalnızca Şimşek programıyla açıklanamaz; “enflasyonla mücadele” programının da ötesine geçip Türkiye kapitalizminin genel görünümüne bakmak gerekir.
Türkiye kapitalizmi kronik döviz bağımlısı bir ülkedir ve gereğince dövize ulaşamadığı vakitlerde krize girmektedir; bu döviz bağımlılığı nedeniyle Türkiye sermaye sınıfı döviz kazanmak ismine Türkiye kapitalizmini 24 Ocak 1980 Kararları’yla neoliberalizme açmış, Türkiye 12 Eylül 1980 darbesiyle memleketler arası işbölümüne “ihracata dayalı birikim modeli”yle dahil edilmiştir.
Türkiye üzere ülkeler bu türlü bir birikim modelini benimsediklerinde şirketler milletlerarası pazarlardaki rakipleriyle fakat fiyat rekabetine girişebilirler; yani sattıkları eser ne kadar ucuz olursa ona yönelik talep de artacaktır.
Ürünün fiyatını ucuzlatmanın yolu ise maliyetleri düşürmekten geçer ve bunun için de elde iki araç vardır: Bir yandan süreklileşmiş devalüasyon aracılığıyla yerli paranın bedelini düşürürsünüz, öbür yandan ise gerçek fiyatları aşağı çekersiniz.
Dolayısıyla Türkiye kapitalizminin bugün daha çok ihracat yapabilmesinin yolu cebimizdeki paranın daima paha kaybetmesinden ve süreklileşmiş bir formda yoksullaşmamızdan geçmektedir.
Süreklileşmiş yoksulluk hali nasıl yönetilecektir pekala? En başa emeğin örgütsüzleştirilmesi yazılmalıdır. Emek örgütsüz olacaktır ki, sendikalı olup greve gitmeyecektir ki, fiyatlar aşağı düzeylerde tutulabilsin.
Ama bu da yetmez. Örgütlü olmayan emeği yönetmek de gerekir. İşte bu noktada, din, tarikatlar, cemaatler, milliyetçi hamaset devreye girer. Türk sağı tam da bu noktada iş başındadır ve zikir sesleriyle “ırmağının akışına ölürüm Türkiyem” seslerinin birbirine karıştığı yer tam olarak burasıdır.
Hızla fakirleşen, ekmeği küçülen, fakat dinle ve milliyetçilikle zehirlenmiş, örgütsüz, hakkının, hukukunun peşinde koşmayan, kolektif bir irade geliştiremeyen toplumlarda çürüme derinleşir; zira yoksulluk insanın haysiyetini de fakirleştirir, yalnızca ekmeğini değil gururunu da çürütür.
Ama sıkıntı basitçe dinci-milliyetçi zehir değildir; Türkiye’nin döviz bağımlısı sermaye sistemi, o bağımlılığı tatmin edebilmek için yasa dışı yollara de muhtaçtır. Uyuşturucu kaçakçılığı, silah kaçakçılığı, insan ticareti vs… Bunların hiçbiri Türkiye’nin sermaye nizamına dair “anomali”ler olarak görülemez, hepsi bu sisteme içkindir.
Bu ise elbette ki mafyalaşmayı ve çeteleşmeyi beraberinde getirir ve dünyanın her yerinde mafya kendisine devlet ve siyasetçiler içinden takviye bulmadan yaşayamaz; mafyanın devletleştiği, devletin de mafyalaştığı devirlerde çürüme daha da derinleşir. Zira bilhassa gençler çakallığa, racon kesmeye, köşe dönmeciliğe özendirilir, buradan bir erkeklik edebiyatı doğar, giysi kuşamdan hal ve hareketlere beş para etmez bir erkeklik moda haline getirilir ve bunun üzerine bir de “ezan kuran bayrak” örtüsü örtülür.
Türkiye’nin sistemi mafyatik alakalarla birlikte kayırmacı alakalar üzerine de heyetidir. Kamu ihalelerinin gittiği yer muhakkaktır, kimlerden vergi alınmadığı, kimlerin vergilerinin affedildiği belirlidir. Bu ise tıpkı vakitte rüşvet ve yolsuzluk demektir; kayırmacılık bilhassa bürokrasi ve siyasetçileri rüşvet çarkının bir modülü yapmaktadır. Devletin işleyişine kayırmacılık damgasını vurduğu için Türkiye’de kamu faydası kavramı da ortadan kalkmış, küçük bir azınlığın özel çıkarları ülkenin geleceğini teslim almıştır.
Gelinen noktada hukuk sistemi ve yargı da çürümekte, adalet sistemi de çökmektedir, toplumun hukuka ve adalete inancı kalmamış, cezasızlık siyasetleri alıp başını gitmiş, yargı sarayın yargısına dönüşmüş, ülke esasen fiili bir anayasasızlaştırma sürecinin içerisindeyken hukuk ve hukuk devleti de giderek görünmez hale gelmiştir.
Anlaşılacağı üzere çürümenin bir ekonomi-politiği vardır ve “çürümenin ekonomi-politiği” Türkiye’nin sermaye sistemiyle ilgilidir. Türkiye kapitalizminin bekası, halkın daha fazla yoksullaştırılmasından, bu yoksulluğun yönetilebilmesi için de daha fazla çürümeden geçmektedir.
O halde tahlil muhakkaktır; sermayenin bekası ismine kendilerine yoksulluk ve çürüme reva görülenler, aklı iğdiş edilenler, bir ortaya gelmeleri, kolektif bir irade geliştirmeleri, siyasete müdahil olmaları istenmeyenler, bir ortaya gelecek, ayağa kalkacak, ses çıkaracaklardır.
Bugün Türkiye’de sistemin bütün düzenekleri halkın halk olmaktan öteki her şeye benzemesi ismine işlemektedir; bu çürümeyi durdurabilecek tek şey ise halkın emeği ismine, ekmeği ismine, geleceği ismine yine halk haline gelmesi, bir halk üzere hareket etmesidir. İşvereni, tarikatı, cemaati, mafyası, çetesiyle Türkiye’nin tertibinin en büyük korkusu budur”